Tijdens coachingsgesprekken met jongeren onder de 30 jaar valt me vaak op dat ze een hoge druk ervaren op en buiten het werk. Je zult maar geselecteerd zijn uit een groep van 500 gegadigden. Na een eerste selectie uit de ingezonden brieven en filmpjes mag je een aantal online testen doen, vervolgens onderga je een assessment en na een aantal gesprekken heb je het felbegeerde
Ze kijkt me met grote, verdrietige ogen aan. In totaal werkt ze meer dan 24 jaar bij een werkgever, die door de woelige baren van de globalisering, crisis, schaalvergroting en wat dies meer zij, en tot nu toe heeft ze alle reorganisaties overleefd. Binnenkort komt er weer een ronde aan en dit keer wordt het wel héél spannend. Ze is bang en er bovendien van overtuigd dat ze geen enkele toegevoegde waarde heeft. Niet alleen voor de organisatie waar ze nu werkt en ook kan ze maar niet verzinnen waarom ze elders van enig nut zou kunnen zijn. Haar leeftijd: tweede helft van de 40 ruimschoots gepasseerd. Nooit eerder heeft zij,
’Binnenkort beleef ik mijn negende reorganisatie’, verzucht een vriend. ‘Op de langere termijn weet ik niet hoe mijn afdeling eruit komt te zien’, vertelt de leidinggevende. De organisatie van de een is in de loop der tijd gekrompen van 4.500 naar straks 900 medewerkers. De leidinggevende heeft te maken met politieke keuzes op het vlak van Jeugdzorg en AWBZ. Banen veranderen of staan onder druk. Werk, een belangrijk houvast, is niet meer zo vanzelfsprekend. Kijk naar het aantal flexcontracten. Voor jongeren is het soms lastig om ertussen te komen.
En dat wordt nog versterkt wanneer de leider de arrogantie versterkt of aanvoert. Of het nu de salesforce betreft of de uit kenniswerkers bestaande backoffice van een gemeentelijk apparaat, dat maakt niet uit. Van een afstand bekeken, zijn het de hoger opgeleiden die met dedain spreken over functiegroepen die op een lager (salaris)niveau binnen de organisatie werken. Ze zijn zich er te weinig van bewust dat teksten als: “De backoffice moet nu echt even gaan dimmen en gewoon zonder zeuren doorwerken, want daar worden ze voor betaald”, leidt tot vervreemding, gevoelens van onbegrip en niet gerespecteerd worden. Dat wordt versterkt wanneer er sprake is van een ingrijpende verandering van de werkzaamheden of reorganisatie.
Een dame vertelde mij dat ze in december te horen had gekregen dat ze door een reorganisatie niet meer nodig was binnen de afdeling waar ze werkte. Per medio januari is ze overgeplaatst. Twee weken later is duidelijk dat er niemand is die haar oude werkzaamheden heeft opgepakt en dat ook niemand in staat is om dat te doen. Of ze ook per begin februari voor vijf uur per week terug wil naar haar oude afdeling? Daarnaast is gevraagd of ze, voor minder uren dan oorspronkelijk, wil solliciteren op haar oude baan.
Het gedicht Zeer vrij naar het Chinees van C. Buddingh’ schoot me te binnen toen ik onlangs in het dorpje Stavelot in de Ardennen een leeftijdloze boer bezig zag:
de zon komt op. de zon gaat onder.
langzaam telt de oude boer zijn kloten.
De boer duwde de met prikkeldraad bespannen palen opzij, manoeuvreerde zijn tractor door de aldus ontstane opening, stak zijn voertuig vervolgens achteruit en vulde voor zijn vee een grote badkuip uit de aanhanger met watertank.
