Jelle de Boer

Wie van de ene naar de andere plek reist, kan dit te voet doen. Qua milieubelasting is dat de meest aanvaardbare methode van verplaatsing. De eerstvolgende stap op de belastingladder, is de fiets, een keuze die getuige het straatbeeld voldoende vaak wordt genomen, maar nog steeds mag worden uitgebreid. Toch kleven ook daaraan de nodige negatieve kanten. Allereerst natuurlijk het produceren van een dergelijk apparaat: staal, rubber, leer, plastic. Het komt allemaal ergens vandaan en die grondstoffen dienen bij elkaar te komen in de fietsfabriek. Maar naast productie en distributie is toch vooral ook het in de hand houden van het arsenaal aan tweewielers een toenemend probleem. We noemen het de weesfiets.

Sinds ik met een groene bril mijn directe omgeving scan, valt mij op dat zo’n beetje iedereen MVO-beleid hoog op de agenda heeft staan. Volstrekt lovenswaardig, ja, zelfs toe te juichen, maar pas op; zeven troeven en een aas maken nog geen pit! Of voor wie nooit klaverjast; de beste kaarten bieden nog geen garantie op een klinkende overwinning. Daar is meer voor nodig. En dat wat nodig is, wil ik omschrijven met slechts één woord: kennis.
In één week tijd werd ik van alle kanten bestookt met MVO; vanuit mijn Amsterdamse werkgever via berichten op intranet die werden gelardeerd met het bekende duurzaamheidsausje en een uitnodiging om als MO-ambassadeur met de projectleider van diezelfde discipline om de tafel te gaan zitten. Verder werd ik er vanuit mijn Haagse werkgever op gewezen door een special van het studenten-/medewerkersblad met als leidraad: ‘hoe groen is onze hogeschool?’

Een van de zwakke punten van kapitalisme is dat je altijd zult moeten blijven groeien om het systeem in stand te kunnen houden, ook al worden de grondstoffen met de dag schaarser. De economie waar wij van deel uitmaken en die zo solide bleek, is hiermee in een tijdbestek van een jaar of twee een zeepbel gebleken. Van kort houdbaar.

Zelden zie je ze nog, de opgeblazen vierwielers die brommend in de file stonden. Maar oh, wat had mams fijn zicht over hetgeen voor de auto voor haar gebeurde. Zo ongeveer luidde de USP van de SUV. Veiligheid was ineens het heikele punt waar elke Kadett of 205 op voorhand op werd afgekeurd. De labrador achter het hek immers, moest kost wat kost veilig naar het uitlaatveldje in het bos gebracht kunnen worden, nadat de kids de tennisles op waren afgezet.

Soms kom je er niet onderuit, en moet je de telefoon ter hand nemen om een dienstverlener te contacten. Er gaat wel eens iets mis bij aflevering, een afspraak blijkt toch niet duidelijk of je hebt gewoon een vraag. Tot zover niks geks. Immers, waar gehakt wordt ligt de grond bezaaid met spaanders.

Maar dan moet je dus bellen met een centraal nummer van een helpdesk van het bedrijf dat je die vraag probeert te stellen en begint de gruwel. Vanaf het moment dat je het laatste getal van het nummer hebt ingedrukt en de verbinding tot stand dreigt te komen tot het moment dat je op de toets ‘Einde gesprek’ drukt, ben je overgeleverd aan de nukken van het bedrijf in kwestie.

Wie dwaalt door de stegen van de vroeger eens zo imposante stad Napels in het eens zo welvarende Italië, zal zich afvragen op welke dag het huisvuil wordt opgehaald. De stapels vuilniszakken zijn hoger dan het zicht ruimte biedt. Het antwoord op de vraag zal internationaal herkenbaar klinken, met als grondtoon ‘no’. Napels namelijk heeft het huisvuilophalen zodanig weten te organiseren, dat de Maffia het volledig in handen heeft. Corruptie wordt ter plekke in kapitalen gebeiteld. In arren moede heeft het stadsbestuur dan maar besloten het per schip naar Nederland te sturen.

Er is geen beter moment om te pleiten voor een algeheel vuurwerkverbod dan de laatste dag van het jaar, wanneer elke knal door de hond van de buurvrouw wordt beantwoord met een halve minuut geblaf. Met nog twaalf uur te gaan, kon het wel eens een schorre keel worden voor het zwartwitte schepsel. En het kan zo gemakkelijk worden opgelost, immers: er is al een vuurwerkverbod.

Hoe wonderlijk om in een overwegend christelijk land nu juist de geboorte van het kindeke Jezus te vieren gezeten rond een exponent van heidense riten? De kerstboom als feestvreugdbrenger is een evenzeer aan kerst gebonden als Zimbabwe aan het langebaanschaatsen. Nu mag iedereen weten hoe hij zijn bestaan viert, als het maar niet ten koste gaat van een duurzame omgang met schaarse middelen. En daar wringt het. Fors.

 Wegens gebrek aan draagmiddelen van juten origine die nog thuisliggen, wend ik mij tot de kassajuffrouw van de blauwe supermarkt met de vraag of zij voor een cent of 35 voor mij een plastic draagtas heeft. Zij kijkt mij aan en antwoordt dat ze die niet heeft.

Op de wedervraag had ze ongetwijfeld niet gerekend, namelijk hoe ik daar dan wel aankom. Niet uit het veld geslagen, wijst ze naar een kassa of wat verder waar ik er een kan pakken, zij zal ‘m dan aanslaan. Dat betekent dat ik mij een weg terug moet vechten door de rij achter mij en vervolgens door de rij die daar staat en helemaal terug naar mijn afrekenplek. Gaat niet gebeuren, dus vraag ik haar vriendelijk of ze een tas overhandigd kan krijgen van de kassa achter haar.

De lange zoektocht naar een nieuwe economie zal geen eenvoudige opgave worden. Waar iedereen het op voorhand over eens zal zijn – met uitzondering van hen die de veroorzaker zijn van al het leed dat nu over Europa uitwaaiert – is dat die nieuwe economische orde vanuit de kerngedachte van duurzaamheid zal moeten ontspruiten. Dat betekent dat we kortetermijndenken veroorzaakt door de bonussencultuur achterwege laten. En dat betekent ook dat we dollartekens in de ogen bij investeringen in lucht moeten negeren. Aan één Griekse tragedie hebben we genoeg.